Plantar fasiit, plantar fasyanın inflamasyonudur. Plantar fasya ise kalın liflerden oluşan ve topuktan başlayıp yelpaze gibi açılarak ayak altındaki kemiklerin plantar yüzüne yapışan bir yapıdır. Ayak arkını destekleyip yukarı kaldırır. Yürüyüş sırasında ayağın önü ve arkası arasında yük dağılımını sağlar ve yürüyüşe yardımcı olur.
Genel olarak 2 işlevi vardır. İlki ayak arkını desteklemesi, ikincisi ise alt ekstremite için şok emici olmasıdır.
Plantar fasiit ise fasyanın topuğa yapıştığı yerde mikro travmaya bağlı olarak, gerginlik ve mikro yırtıklarla oluşur. Kişiler genellikle ağrıyı topukta, sabah ilk birkaç adımlarında, inaktivite dönemlerinde, gün içinde şiddeti azalan zonklayıcı ve batıcı şeklinde tarif ederler.
Plantar fasya üzerine düşen yük yürürken vücut ağırlığının 1,8, koşarken 3,7 katıdır. Altyapıda herhangi bir problem varlığında koşu gibi tekrarlayıcı aktivitelerle plantar fasyada mikro yırtıklar meydana gelebilir.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Düşük ayak kavisi,
Ayağın pronasyonda olması,
Ayak bileği mobilitesinin azalması,
Bacak boyu farklılığı,
Ayak taban kaslarının kuvvetsiz olması,
Kilolu olmak,
Ağırlık kaldırma aktiviteleri yapmak yer alır.
Ayrıca çıplak ayakla ve parmak ucu yürümek,
Uygun olmayan ayakkabı kullanımı,
Sert zeminlerde yürümek,
Esneklikteki azalmalar da risk faktörleri arasındadır.
Özellikle uzun mesafe koşucuları ve askerler diğer kişilere göre daha yüksek risk altındadır.
Tedavisinde akut inflamasyondan çok kronik dejenerasyonu çözmeye yönelik çalışmalar yapılmalıdır!
TEDAVİ SÜRECİNDE NELER YAPILMALI?
Öncelikle günlük yaşamdaki aktiviteleriniz modifiye edilmeli. (Aktivite Modifikasyonu)
Özellikle çok uzun süre ayakta kalmamalı, klinik tabloya göre koşu yerine yüzme, kürek gibi aktiviteler tercih edilmeli.
Ayak, ayak bileği mobilite çalışmaları yapılmalı.
Ayak intrinsik kasları ile birlikte alt ekstremite kas grubunun kuvveti arttırılmalı. Bu sayede kavrama kuvveti ve dinamik denge geliştirilir.
Soğuk uygulamalar yapılmalı.
Kinesiotape uygulamaları ile plantar fasya desteklenmeli.
ESWT uygulamaları kullanılabilir. (Bazı çalışmalar 3 haftalık ESWT uygulamaları ile ağrılarda önemli ölçüde azalma meydana geldiği gösterilmiştir.)
Kuru iğneleme çalışmaları yapılabilir.
Biyomekanik problemleri desteklemeye yönelik tabanlık kullanımı önerilmeli.
Plantar fasya üzerindeki yükü azaltmak adına Gastroknemius ve Solues (kalf) kas gruplarının, aşilin ve plantar fasyanın esnekliğinin artmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
Uzun süreli, ağır kronik durumlarda PRP uygulamaları tercih edilebilir.
Konservatif tedaviye cevap vermeyen olgularda Fasiyotomi yapılabilir.
GÜNLÜK YAŞAM ÖNERİLERİ:
Kişinin kilo problemi varsa, kilo vermeye teşvik edilmeli.
Topuklu ayakkabı ve terlik kullanmak yerine ayağınızla uyumlu spor ayakkabı kullanılmalı. İhtiyaca göre tabanlıkla desteklenmeli.
Çok uzun süre ayakta kalmamaya dikkat edilmeli.
Yapılan aktivitelerde ağrıda artma vs olduğunda Fizyoterapiste danışmalısınız.
Lifeon Concept
コメント