Sözde bilim olarak da bahsedilen pseudoscience, bilimsel argümanları kullanılarak ileri sürülen ancak herhangi bir bilimsel çalışmanın gerektirdiği materyal,metod,yapılması gereken testlerin yanında araştırmalar için gerekli olan şartların standartları taşımayan ve yeterli bir bilimsel araştırma ile desteklenmeyen bilgilerin bütününe verilen addır.
Sözde bilim genelde yeterli araştırmalar yapılması için belirsiz,çelişkili ve genellikle eleştiriye açık metinlerdir.Bu sözde bilim yapılması genellikle sosyal,maddi-manevi kazanç sağlayabilecek konular üzerinde yazılmaya çalışılarak yazan kişiye artı etki yaratılmaya çalışılmaktadır.
Bilgi birikimi ve yöntem koşulları yeterli olmadığı zamanlarda doğa olgu ve olaylarına getirilen bazı yaklaşımlar, daha isabetli tanımlamalar karşısında sahte bilim olarak adlandırılmaya başlanmıştır.
Örnek verecek olursak, Shahl’ın yanma olayının zamanında bilimsel dönütlerle desteklenmediği ve bu dönem itibari ile oksitlenme olayını dikkate almaması sonucunda Lavoisier oksijen ile yanma kavramını açıkladığı zaman diğer teorem böylelikle sözde bilim olarak adlandırılacaktır.
Sözde bilimin ortak özellikleri:
Sorgulaması zor ve ulaşılmaz olması,
Hedef kitlenin algısının üzerinde olup herhangi bir şekilde yorum yapılamaması,
Argümanların dolaylı anlatımına bağlı olarak anlaşılmayı zorlaştırmış olmaları,
Doğrudan medya aracılığı ile kişilere inandırmaya çalışılması gibi ortak yönleri vardır.
Sözde bilimi tanımlayan nitelikler:
İddianın yanlış veya alakasız olma durumu ve kanıtlansa bile bilimsel bir şekilde yapılmış gibi öne sürülmesi,
Teorinin araştırılmadan ortaya atılması ve herhangi bir sonuç ile sonuçlandırılamaması,
Bilim camiasında bu bilgilerin bilindiği ancak çevredeki kişilerin sahte bilime inanması için komplo teorilerin üretilmesi,
Yanlış olduğu takdirde zorunlu olarak doğruymuş gibi savunulmasının yapılması.
Sözde bilim uygulamaları:
Naturopati, ay etkisi, el falı, simya, yalan makinesi…
Lifeon Concept
Comments